Werknemer houdt recht op transitievergoeding ondanks weigeren van passende functie

6 augustus 2015  door Maarten van Gelderen

De kantonrechter in Leeuwarden had onlangs de primeur om als een van de eersten een uitspraak te doen over een ontslagverzoek gebaseerd op disfunctioneren volgens de nieuwe ontslagregels zoals die sinds 1 juli jl. gelden.

Natuurlijk geldt ook hier dat één zwaluw nog geen zomer maakt, maar deze uitspraak geeft op onderdelen toch al een heel aardig beeld hoe kantonrechters om zullen (of kunnen) gaan met ontslagaanvragen op grond van (vermeend) disfunctioneren.

Waar ging het in deze zaak om? De werknemer in kwestie was al sinds mei 1980 werkzaam bij een stichting die enkele scholen exploiteert, laatstelijk in de functie van directeur. Tot 2010 was hij directeur op één school en gaf hij nog gedurende een aantal dagen les. Vanaf 2009 was hij tevens directeur op een tweede school en had hij geen lesgevende taken meer.

Vanaf 2007 hebben er verschillende coachingstrajecten plaatsgevonden zonder dat er sprake was van een formeel verbetertraject. In 2009 krijgt de werknemer een externe coach toegewezen met als aandachtsgebied “(beter) leidinggeven”. In een latere evaluatie van een van de scholen wordt vastgesteld dat het de werknemer ontbreekt aan “duidelijke en heldere leiderschapskwaliteiten die vereist zijn bij dit team.”

In april 2014 uit werkgever zorgen over functioneren van de werknemer
De voorzitter van het bestuur van de stichting spreekt in april 2014 haar zorgen uit over het functioneren van de werknemer. In een kort daaropvolgende 360 graden feedback blijkt dat de werknemer matig functioneert terwijl voldoende functioneren de norm is. Vanaf 1 juli 2014 wordt er vervolgens een officieel ontwikkeltraject in gang gezet gevolgd door een draagvlakonderzoek waaruit blijkt dat het overgrote deel van de leerkrachten van beide scholen weinig tot geen vertrouwen heeft in de directeur.

In april 2015 is de maat voor de werkgever vol. De werknemer wordt voor de keus gesteld om in te stemmen met de functie van (groeps)leerkracht bij gebreke waarvan een ontslagprocedure zal worden opgestart. Omdat de werknemer van mening is dat de functie van leerkracht niet passend is en hij vasthoudt aan zijn functie van directeur wordt door de werkgever een ontslagverzoek ingediend bij de kantonrechter in Leeuwarden.

Tot zover een beknopte samenvatting van het feitencomplex. De kantonrechter komt in een 18-pagina’s tellende beschikking tot een aantal interessante conclusies die de komende maanden ook in andere zaken zeker een rol van betekenis gaan spelen. Ik zet een paar van de belangrijkste bevindingen van de kantonrechter op een rij.

1.
De eisen die aan een ontslag wegens disfunctioneren worden gesteld staan sinds 1 juli jl. beschreven in artikel 7:669 lid 3 onderdeel d van het Burgerlijk Wetboek. De algemene verwachting was (en is) dat rechters een ontslagaanvraag wegens disfunctioneren streng(er) zullen toetsen. Sommige werkgevers vroegen zich af of ontslag wegens disfunctioneren überhaupt nog wel mogelijk zou zijn onder het nieuwe ontslagrecht. De kantonrechter in Leeuwarden komt in deze (eerste?) zaak in elk geval tot de conclusie dat de werkgever aan alle vereisten voor een ontslag voldaan heeft.

Volgens de rechter heeft de werkgever voldoende aannemelijk gemaakt dat de werknemer niet kan voldoen aan de functie-eisen die aan hem gesteld worden. Ook is de werknemer tijdig op zijn functioneren aangesproken en heeft de werkgever voldoende inspanningen geleverd om de werknemer in staat te stellen zijn functioneren te verbeteren.

Hoewel pas in 2014 voor het eerst van een officieel verbetertraject sprake is, meent de kantonrechter dat ook de diverse (coachings)trajecten voor die tijd voldoende duidelijk maken dat de werkgever al veel langer ontevreden was over het functioneren van de directeur.

2.
In het kader van de nieuwe ontslagregels moet een kantonrechter (meer) aandacht geven aan de vraag of de werknemer in kwestie nog herplaatst kan worden. Volgens de werknemer zou hij eventueel als IB-er of adjunct-directeur herplaatst kunnen worden, maar moet een functie als leerkracht als niet-passend worden beschouwd.

Volgens de kantonrechter komen de door de werknemer geduide functies niet voor in het functiebouwwerk van de stichting zodat van een dergelijke herplaatsing geen sprake kan zijn. Anderzijds vindt de kantonrechter dat de werknemer de aangeboden functie van leerkracht had moeten accepteren, mede gelet op het feit dat hij tot 2010 nog enkele lesgevende taken heeft verricht.

3.
Volgens de werkgever zou de werknemer zich ernstig verwijtbaar gedragen hebben door een passende functie te weigeren. Op basis van het nieuwe ontslagrecht zou een dergelijke kwalificatie tot gevolg hebben dat de werknemer niet in aanmerking komt voor een transitievergoeding. De rechter concludeert dat het gedrag van de werknemer wel verwijtbaar is, maar niet ernstig verwijtbaar.

De werknemer zou dus in beginsel in aanmerking komen voor een transitievergoeding, ook al heeft hij een passende functie geweigerd. De werknemer kan echter aanspraak maken op de Werkloosheidsregeling onderwijspersoneel primair onderwijs (WOPO). Uit hoofde van deze regeling krijgt de werknemer bij ontslag recht op een bovenwettelijke uitkering. Volgens het overgangsrecht rondom de transitievergoeding gaat deze regeling volgens de rechter voor op de wettelijke transitievergoeding.

De rechter ontbindt de arbeidsovereenkomst uiteindelijk zonder transitievergoeding.

Het is uiteraard nog te vroeg om vergaande conclusies te trekken uit deze eerste (weliswaar zeer uitvoerig gemotiveerde) uitspraak over een ontslagzaak rondom disfunctioneren volgens het nieuwe ontslagrecht. De werkgever beschikte in deze zaak over een zeer uitgebreid gedocumenteerd dossier dat zich over meerdere jaren uitstrekte. Dat de kantonrechter dus tot ontbinding besloten heeft is dan ook niet zo verwonderlijk.

Opvallend is wel dat de kantonrechter van mening is dat de werknemer een passende functie kan weigeren en desondanks recht heeft op een transitievergoeding. Het is interessant om te zien of andere kantonrechters deze lijn zullen volgen. Wordt vervolgd.

Heeft u zelf een vraag over ontslag en disfunctioneren? Laat het mij weten via m.vangelderen@vangelderen.nl