Verplichte vakantie bij einde dienstverband

13 augustus 2007  door Redactie Ontslag.nl

De werknemer heeft de arbeidsovereenkomst met zijn werkgever opgezegd. De werkgever wil vervolgens dat de werknemer voor de resterende duur van het dienstverband de nog openstaande vakantiedagen opneemt, terwijl de werknemer gedurende de opzegtermijn door wenst te werken en zijn vakantiedagen bij de eindafrekening uitbetaald wil krijgen. Kan de werkgever de werknemer dan verplichten vakantiedagen op te nemen omdat dit voor de werkgever goedkoper of gunstiger is? Deze casus werd enige tijd geleden voorgelegd aan de kantonrechter te Rotterdam.

Vordering

In februari 2007 heeft de werknemer bij de kantonrechter te Rotterdam vergoeding van de niet-genoten vakantiedagen gevorderd, omdat de werkgever hem eenzijdig en tegen zijn wil in vakantie had opgelegd.

De wet

Als partijen geen bijzondere regeling over het opnemen van vakantiedagen hebben opgenomen in de arbeidsovereenkomst of bijvoorbeeld CAO, dan geldt in principe de wettelijke regeling. Deze bepaalt dat de werkgever de tijdstippen van aanvang en einde vakantie vaststelt overeenkomstig de wensen van de werknemer, tenzij gewichtige redenen zich daartegen verzetten. Het keuzemoment ligt dus bij de werknemer.

Uitleg van de wet

De wet verbiedt de werkgever niet met zoveel woorden om de werknemer te verplichten vakantiedagen op te nemen, maar volgens de kantonrechter kan dit wel uit het systeem van de wettelijke regeling worden afgeleid. Deze wettelijke regeling neemt namelijk als uitgangspunt dat de werknemer bepaalt of, wanneer en hoe lang vakantie wordt opgenomen. Toch sluit de kantonrechter niet uit dat er situaties zijn waarbij de werkgever wel eenzijdig kan bepalen dat de werknemer vakantiedagen dient op te nemen. Dit zou volgens de kantonrechter het geval kunnen zijn als de wens van de werknemer om geen vakantiedagen op te nemen in strijd zou zijn met het goed werknemersschap of als er zich een situatie voordoet waarbij het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn dat de werknemer geen vakantiedagen zou opnemen. Kortom: alleen in zeer uitzonderlijke gevallen kan een werkgever eenzijdig bepalen dat de werknemer vakantiedagen moet opnemen.

Dat het niet opnemen van vakantie tegen het einde van de arbeidsovereenkomst financieel nadelig is voor de werkgever, leidt volgens de kantonrechter niet tot een dergelijke uitzonderlijke situatie.

Oordeel van de rechter

Gelet op het bovenstaande oordeelde de kantonrechter dan ook dat de werknemer niet in strijd met goed werknemerschap heeft gehandeld en dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid evenmin onaanvaardbaar was dat de werknemer niet wilde instemmen met de gedwongen vakantie. De eenzijdige vaststelling van vakantie was volgens de kantonrechter niet rechtsgeldig en hij wees de vordering van de werknemer tot vergoeding van de niet-genoten vakantiedagen dan ook toe.

Conclusie

Een werkgever kan dus in beginsel niet eenzijdig vakantie opleggen aan een werknemer. Werknemers kunnen in beginsel dus ook niet worden verplicht om tegen het einde van de arbeidsovereenkomst vakantiedagen op te nemen, ook niet met het argument dat dit voor de werkgever voordeliger is.

Uitzondering

Naast de hierboven besproken situatie doet zich in de praktijk ook veelvuldig de situatie voor dat er tussen partijen onderhandeld wordt over een vertrekregeling van de werknemer. Indien in een dergelijke situatie een ‘package deal’ wordt gesloten waarin alle gevolgen van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst zijn geregeld en waarbij het geheel, dus ook het al dan niet uitbetalen van niet-genoten vakantiedagen, onderwerp is geweest van schriftelijk gevoerde onderhandelingen, dan zijn partijen hieraan natuurlijk gebonden. In een dergelijke situatie is het niet ongebruikelijk dat partijen afspreken dat de werknemer gedurende een bepaalde periode wordt vrijgesteld van werk en dat de werknemer – in ruil hiervoor – afziet van uitbetaling van niet-genoten vakantiedagen. Maar zonder een dergelijke beëindigingsovereenkomst of bijzondere regeling in de arbeidsovereenkomst of CAO, is het dus de werknemer die zijn eigen vakantie kan en mag bepalen.