Rechter: te ruim omschreven concurrentiebeding niet geldig [video]

12 juni 2017  door Maarten van Gelderen

Dat een te ruim omschreven concurrentiebeding als een boemerang tegen je kan werken ondervond de bekende winkelketen Action onlangs. Het gerechtshof in Leeuwarden vond dat Action met het concurrentiebeding de vrije arbeidskeuze van de werknemer te ver had ingeperkt.

Het ging in deze zaak om een rayonleider bij Action, de keten die vooral bekend staat om zijn non-foodproducten voor een (zeer) lage prijs. In vakjargon wordt Action aangeduid als een discount en value retail formule.

De werknemer had in zijn arbeidsovereenkomst onder meer een verbod op nevenwerkzaamheden alsmede een relatie- en concurrentiebeding staan. Het concurrentiebeding was zeer ruim geformuleerd in een poging van Action om geen enkele mogelijke concurrent te missen en het beding een zo breed mogelijk werking te geven.

Werkgever geeft werknemer geen toestemming

Toen de werknemer op enig moment aangaf dat hij zijn dienstverband ging opzeggen om bij A.S. Watson te gaan werken, maakte Action direct bezwaar. A.S. Watson exploiteert een aantal bekende winkelformules waaronder Kruidvat, Prijsmepper en Trekpleiser. Hoewel de werknemer van plan was om bij Trekpleister in dienst te treden en niet bij de (sterk) met Action concurrerende formules Kruidvat en Prijsmepper, bestond bij Action toch de angst dat bepaalde concurrentiegevoelige informatie bij de concurrent bekend zou worden.

De zaak kwam uiteindelijk ter beoordeling uit bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. De rechter daar wezen allereerst op de (zeer) ruime formulering van het concurrentiebeding van de werknemer:

“Het is Werknemer verboden zonder schriftelijke toestemming van Werkgever, zowel gedurende de dienstbetrekking als gedurende 1 jaar na het einde daarvan, binnen Nederland, België of enig ander land waarin vennootschappen uit de groep waartoe Werkgever behoort activiteiten verrichten, direct of indirect, nog voor zichzelf noch voor anderen, in enigerlei vorm werkzaam te zijn, betrokken te zijn, onderzoek of werkzaamheden te verrichten voor of een financieel belang te hebben bij, dan wel advies te geven of diensten te verlenen aan een onderneming of instelling die werkzaamheden verricht, adviezen geeft en/of diensten verleent, soortgelijk of aanverwant aan de activiteiten van Werkgever, waaronder in ieder geval is inbegrepen de discount of value retail branche.”

Met enig gevoel voor humor constateert het hof dat het de werknemer volgens de letterlijke tekst van het beding niet eens zou zijn toegestaan “om schoonmaakdiensten te verrichten bij het accountantskantoor dat een met Action concurrerende winkelketen bijstaat.”

Werkgever had werknemer duidelijker moeten maken wie als concurrenten moeten worden beschouwd

De rechters nemen het Action kwalijk dat zij de werknemer tot na het moment van de opzegging van het dienstverband nooit heeft geïnformeerd wie er nu concreet als concurrent moet worden aangemerkt. En een bij Action kennelijk bestaande interne lijst met concurrenten is de werknemer ook nooit overhandigd. Het beding in zijn huidige vorm heeft volgens het hof tot gevolg dat een werknemer die overweegt een andere baan te zoeken zich door het beding belemmerd ziet om bij een groot aantal bedrijven in dienst te treden die helemaal niet met Action concurreren.

Het hof voegt daaraan toe dat als een werknemer pas duidelijkheid kan krijgen of een overstap naar een andere werkgever tot problemen kan leiden door zijn (ex-)werkgever om toestemming te verzoeken, dit een te grote inbreuk op de vrije arbeidskeuze van de werknemer is.

Het hof geeft de werknemer dan ook toestemming om bij Trekpleister in dienst te treden. Dit oordeel is overigens ook ingegeven door het feit dat er op dat moment inmiddels zes maanden verstreken zijn sinds het ontslag en het hof er niet van overtuigd is dat de werknemer na deze “afkoelingsperiode” nog over zodanige specifieke kennis beschikt dat deze kennis in het belang van Action beschermd moet worden.

Deze uitspraak laat nog maar eens zien dat de formulering van een concurrentie- of relatiebeding nauw luistert. De werkgever die zich rijk rekent door werkingssfeer van deze bedingen zeer ruim te formuleren, kan zichzelf nog wel eens in de eigen voet schieten. Neem gerust eens contact met mij of een van mijn kantoorgenoten op om de geldigheid en effectiviteit van een concurrentie- of relatiebeding te toetsen.