Mag een werkgever het salaris van een werknemer verlagen?

6 maart 2009  door Maarten van Gelderen

In het huidige zware economische klimaat moet menig werkgever de buikriem fors aanhalen. Het snijden in de personeelskosten is daarbij een middel dat niet geschuwd wordt. Maar heeft een werkgever, met een beroep op een slechte financiële situatie, het recht om de salarissen van zijn medewerkers eenzijdig te verlagen?

Het verlagen van het salaris van een medewerker komt in feite neer op een eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden. In de rechtspraak wordt dit niet onmogelijk geacht, maar een dergelijke wijziging zal alleen onder strenge voorwaarden door een rechter geaccepteerd worden.

Enkele maanden geleden deed het gerechtshof in Leeuwarden uitspraak in een zaak die was aangespannen door een kandidaat-notaris. De kandidaat-notaris was het met zijn werkgever – onder andere – niet eens over een voorstel van de werkgever om het salaris van de kandidaat-notaris (fors) te verlagen. Volgens het notariskantoor (de werkgever) was deze verlaging noodzakelijk, mede vanuit kostenoogpunt.

Het gerechtshof in Leeuwarden moest beoordelen in hoeverre het voorstel tot salarisverlaging een redelijk voorstel was dat door de werknemer niet had mogen worden geweigerd.

Het gerechtshof splitst het antwoord op deze vraag in twee delen:

1.
Was er voor het notariskantoor als werkgever voldoende aanleiding om dit voorstel te doen en kan het voorstel als redelijk worden beschouwd? Zo ja, dan rest de tweede vraag:

2.
Had van de kandidaat-notaris in redelijkheid verwacht mogen worden dat hij dit voorstel zou aanvaarden?

Het gerechtshof maakte in deze zaak duidelijk dat het voorstel tot salarisverlaging al strandde op vraag 1. Het gerechtshof had geen goed woord over voor dit voorstel nu het notariskantoor nauwelijks in staat was duidelijk te maken waarom dit voorstel in haar ogen noodzakelijk was. Een kostenbesparing was voor het gerechtshof in elk geval onvoldoende om het voorstel als redelijk te bestempelen. Sterker nog, het gerechtshof vond het onbegrijpelijk dat het notariskantoor de gevolgen voor haar eigen portemonnee, als maatstaf hanteerde om het voorstel te rechtvaardigen.

Aan het salaris van de kandidaat-notaris mocht dus niet getornd worden.

Betekent dit nu dat een werkgever nooit eenzijdig het salaris van een van zijn medewerkers zou kunnen verlagen? Nee. Onmogelijk is het niet, maar een rechter zal in het algemeen zeer terughoudend zijn met het goedkeuren van een dergelijke maatregel.

Een beroep van een werkgever op de economische malaise en de gevolgen hiervan voor zijn bedrijfsvoering zal in het algemeen onvoldoende zijn.