Let op de nieuwe vakantiedagenregeling per 1 januari 2012

11 december 2011  door Maarten van Gelderen

Volgens sommige werkgevers zal het met ingang van 1 januari 2012 afgelopen zijn met de opbouw van ‘vakantiestuwmeren'. Op die datum treedt namelijk een nieuwe wet in werking die werknemers verplicht om wettelijk opgebouwde vakantiedagen binnen een half jaar op te nemen. Maar er verandert nog meer. In dit artikel zet ik aan de hand van zeven vragen de belangrijkste veranderingen voor u op een rijtje.

1. Wat gaat er veranderen aan de maximumtermijn waarbinnen ik mijn vakantiedagen moet opnemen?

De belangrijkste wijziging heeft betrekking op de opnameverplichting van uw zogenaamde wettelijke vakantiedagen. Dit is het minimum aantal vakantiedagen waarop elke werknemer in Nederland recht heeft en bedraagt precies viermaal het aantal dagen dat u per week werkt. Iemand die vijf dagen per week werkt heeft dus recht op 4 x 5 = twintig wettelijke vakantiedagen per jaar.

Op basis van de huidige wetgeving moet u uw vakantiedagen uiterlijk binnen vijf jaar opnemen, de zogenaamde verjaringstermijn. De nieuwe wet die per 1 januari 2012 in werking treedt bepaalt dat u uw wettelijke vakantiedagen uiterlijk een half jaar na afloop van het jaar waarin deze dagen zijn opgebouwd, moet opnemen. De wettelijke vakantiedagen die u dus in 2012 opbouwt, moet u uiterlijk 1 juli 2013 hebben opgenomen.

2. Wat gebeurt er met de door mij opgebouwde vakantiedagen als ik deze te laat opneem?

Volgens de nieuwe wettelijke regeling komen uw wettelijke vakantiedagen te vervallen als ze niet binnen zes maanden na het jaar van opbouw zijn opgenomen. Op deze hoofdregel geldt wel een uitzondering voor de werknemer die ‘redelijkerwijs niet in staat is geweest om vakantie op te nemen’. Misschien was u zo druk op het werk dat u simpelweg niet alle (wettelijke) vakantiedagen kon opnemen.

In dat geval kunt u een beroep doen op de uitzonderingsregel en komen uw wettelijke vakantiedagen niet binnen zes maanden te vervallen. U heeft dan een periode van vijf jaar om deze dagen alsnog op te nemen. Dit lijkt een logische uitzondering maar zal in de praktijk nog voor heel wat discussies gaan zorgen. Want hoe bewijs je als werknemer dat je in de afgelopen achttien maanden niet in staat was om al je wettelijke vakantiedagen op te nemen?

Een tip voor de werknemer die voorziet dat hij zich mogelijk op de uitzondering zal moeten beroepen: vraag vakantie zoveel mogelijk schriftelijk (of per e-mail) aan. Eventuele afwijzingen kunnen als bewijs dienen dat u niet in staat bent gesteld om al uw wettelijke vakantiedagen binnen de nieuwe termijn van achttien maanden op te nemen. Ook zou u uw werkgever in het zicht van de vervaltermijn kunnen wijzen op uw wens om uw wettelijke vakantiedagen op te nemen.

3. Hoe zit het met de zogenaamde bovenwettelijke vakantiedagen?

Bovenwettelijke vakantiedagen zijn het aantal vakantiedagen waarop u recht heeft bovenop het aantal wettelijke vakantiedagen. Veel werknemers hebben namelijk op basis van hun arbeidsovereenkomst, een CAO of een personeelsgids recht op een groter aantal vakantiedagen dan het aantal dat in de wet geregeld is. Voor deze bovenwettelijke vakantiedagen verandert er niets, deze komen pas na verloop van vijf jaar te vervallen.

Een voorbeeld. Michiel Versteeg werkt vijf dagen per week als consultant. Volgens de wet heeft hij recht op minimaal 4 x 5 = twintig vakantiedagen per jaar. Dit zijn de wettelijke vakantiedagen. Maar in de personeelsgids van het bedrijf waar Michiel werkt is een bepaling opgenomen waarin staat dat elke werknemer met een fulltime dienstverband recht heeft op 26 vakantiedagen per jaar. Michiel bouwt dus zes bovenwettelijke vakantiedagen per jaar op. Michiel heeft al zijn vakantiedagen over 2011 opgenomen. In de periode van 1 januari 2012 tot en met 1 juli 2013 neemt Michiel maar achttien vakantiedagen op. Dit betekent dat hij op 1 juli 2013 twee vakantiedagen kwijtraakt. Deze dagen komen op grond van de nieuwe regels namelijk te vervallen binnen zes maanden na het jaar waarin ze zijn opgebouwd (2012). De zes bovenwettelijke vakantiedagen die Michiel ook in 2012 opbouwt komen pas na vijf jaar te vervallen.

4. Moet ik de wettelijke vakantiedagen die ik in 2011 of in voorgaande jaren heb opgebouwd ook al voor 1juli 2012 opnemen?

Nee, dat hoeft niet. De nieuwe wetgeving gaat alleen gelden voor de wettelijke vakantiedagen die u vanaf 1 januari 2012 opbouwt. Voor het saldo aan vakantiedagen (wettelijk en bovenwettelijk) dat u tot aan 31 december 2011 heeft opgebouwd blijft de termijn van vijf jaar gelden.

5. Moet ik als werknemer nu zelf gaan bijhouden hoe het zit met mijn vakantiedagensaldo?

Nee, in principe is uw werkgever verplicht om een deugdelijke administratie bij te houden van uw vakantiedagensaldo. Door de nieuwe vakantiedagenwetgeving zal dit wel een stuk ingewikkelder worden. Uw werkgever moet namelijk precies gaan bijhouden welke vakantiedagen per wanneer komen te vervallen.

Daarbij moet uw werkgever dus niet alleen gaan bijhouden wanneer het saldo aan vakantiedagen dat u per 31 december 2011 had opgespaard komt te vervallen, maar moet hij voor de door u na 1 januari 2012 opgebouwde dagen een splitsing maken tussen uw wettelijke vakantiedagen en uw bovenwettelijke vakantiedagen. Voor een werkgever wordt het er dus bepaald niet eenvoudiger op. Als u twijfelt of uw werkgever uw vakantiedagen wel goed bijhoudt, kan het geen kwaad om zelf een ‘schaduwadministratie’ bij te houden.

6. Hoe zit het met de vakantiedagen en ziekte?

De nieuwe vakantiewetgeving regelt ook dat langdurig arbeidsongeschikte werknemers recht hebben op volledige opbouw van hun wettelijke vakantiedagen tijdens arbeidsongeschiktheid. Tot 1 januari 2012 gold namelijk nog de regel dat langdurig arbeidsongeschikte werknemer hooguit gedurende zes maanden recht hadden op opbouw van hun vakantiedagen.

Verder geldt dat dagen of gedeelten van dagen dat u ziek bent, niet als vakantiedagen tellen. Wordt u dus tijdens een vakantie een aantal dagen ziek, dan mag de werkgever deze dagen niet in mindering brengen op uw vakantiedagensaldo. Dat mag weer wel als het gaat om bovenwettelijke vakantiedagen én dit recht op verrekening op voorhand is opgenomen in uw arbeidsovereenkomst.

7. Waarom wordt deze nieuwe vakantiewetgeving eigenlijk ingevoerd?

De Nederlandse overheid was door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie min of meer gedwongen om de opbouw van wettelijke vakantiedagen voor langdurig arbeidsongeschikte werknemers gelijk te stellen aan die van gezonde werknemers.

Daarnaast vindt de overheid het vanuit gezondheidsperspectief belangrijk iedere werknemer ook echt vakantie geniet. Dit noemt men ook wel de zogenaamde recuperatiefunctie van de vakantiedagen. Tot slot probeert de overheid met de nieuwe vakantiewetgeving ook de opbouw van zogenaamde vakantiestuwmeren tegen te gaan.