Hoge Raad maakt einde aan oprekking van ketenregeling

11 januari 2015  door Maarten van Gelderen

Afgelopen vrijdag heeft de Hoge Raad geoordeeld dat het niet is toegestaan om aan het einde van de ketenregeling (na verloop van drie tijdelijke arbeidscontracten) door middel van een beëindigingsovereenkomst als het ware een vierde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd te realiseren.

Het gerechtshof in Den Bosch had deze constructie in de zomer van 2013 nog goedgekeurd. Het ging in deze zaak om een projectleider die drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd op rij had gekregen. Direct aansluitend op de einddatum van het derde contract sloten partijen een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, maar ook een beëindigingsovereenkomst op grond waarvan deze arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd enkele maanden later alweer zou eindigen.

Volgens de werkgever was voor deze constructie gekozen omdat aan het einde van het derde tijdelijke arbeidscontract duidelijk werd dat de werknemer geen gebruik kon maken van vroegpensioen. Om de werknemer niet te confronteren met een abrupt einde van zijn carrière bij deze werkgever, stelde de werkgever bij wijze van geste deze constructie voor. Op die manier zou de werknemer namelijk nog enkele maanden op de payroll kunnen blijven staan en op zoek kunnen gaan naar een dienstverband elders.

Gerechtshof: vaststellingsovereenkomst mag in strijd met dwingend recht zijn
De werknemer voerde bij de kantonrechter en het gerechtshof aan dat de gemaakte afspraken niet geldig waren omdat zij in zouden gaan tegen de dwingendrechtelijk geldende ketenregeling. De kantonrechter stelde de werknemer in het gelijk, het gerechtshof dacht hier echter anders over. Het gerechtshof verwees naar een specifieke wettelijke bepaling waarin geregeld is dat de afspraken die in het kader van een vaststellingsovereenkomst zijn gemaakt ook geldig zijn als deze afspraken in strijd zijn met dwingend recht.

De uitspraak van het gerechtshof in Den Bosch leidde tot veel ophef. Als het werkgevers inderdaad zou zijn toegestaan om kort voor het aflopen van het derde tijdelijke arbeidscontract met de werknemer een nieuw arbeidscontract te sluiten en gelijktijdig af te spreken dat dit nieuwe (vierde) arbeidscontract enkele maanden later ook weer zou automatisch zou eindigen, zou daarmee de ketenregeling ernstig uitgehold worden.

Hoge Raad: ketenregeling mag niet opgerekt worden
De Hoge Raad heeft er in zijn uitspraak van afgelopen vrijdag echter geen misverstand over laten bestaan dat dergelijke constructies niet door de beugel kunnen. Het is volgens de Hoge Raad weliswaar juist dat een vaststellingsovereenkomst ook geldig is als de daarin gemaakte afspraken in strijd zijn met dwingend recht, maar alleen als vaststellingsovereenkomst erop gericht is een reeds bestaand geschil te beëindigen. Hiervan was in deze zaak geen sprake. Het is dus niet mogelijk om met een zodanige overeenkomst de werking van dwingendrechtelijke bepalingen uit te sluiten.

Met name de vakbonden zullen opgelucht ademhalen na dit oordeel van de Hoge Raad. Zij vreesden dat werkgevers op grote schaal gebruik zouden maken van vaststellingsovereenkomsten om de ketenregeling op te rekken. Dat zou ook een bom leggen onder de per 1 juli a.s. verder ingeperkte ketenregeling.