De nieuwe kantonrechtersformule: een verbetering?

30 oktober 2008  door Maarten van Gelderen

Vandaag besloot het overlegorgaan van kantonrechters in Nederland dat de richtlijn voor ontslagvergoedingen, beter bekend als de kantonrechtersformule, toe is aan een update. Conclusie: jongere werknemers leveren fors in, werkgevers kunnen goedkoper ontslaan.

De belangrijkste wijzigingen kort samengevat:

•  de nieuwe rekenmethode leidt in algemene zin tot lagere ontslagvergoedingen
• een werknemer met een goede arbeidsmarktpositie krijgt een lagere vergoeding
• een werkgever hoeft een lagere ontslagvergoeding te betalen als hij een slechte financiële situatie kan aantonen

Tot op heden bestaat de formule uit een vermenigvuldiging van het aantal dienstjaren (A) met het bruto maandsalaris (B) en een correctiefactor (C). De dienstjaren die zijn doorgebracht vanaf de 40-jarige leeftijd tellen daarbij voor 1½, de dienstjaren vanaf de 50-jarige leeftijd tellen voor 2.

Bij een min of meer neutrale ontslagzaak staat de correctiefactor op 1.

Een voorbeeld. Een oudere werknemer is 55 jaar en is al 30 jaren werkzaam bij dezelfde werkgever. Voor hem komt de A-factor uit op (5×2) + (10×1½) + (15×1) = 40. Stel dat het maandloon van deze werknemer 3.000 euro bruto bedraagt. Bij een neutrale ontslagzaak zou deze werknemer kunnen rekenen op een ontslagvergoeding van 40 x 3.000 euro = 120.000 euro bruto.

Een werknemer van 35 jaar met een vergelijkbaar salaris en 10 dienstjaren zal bij een neutraal ontslag kunnen rekenen op een ontslagvergoeding van 10 x 3.000 euro = 30.000 euro.

Effecten van nieuwe kantonrechtersformule

In de nieuwe formule wordt de A-factor op een andere wijze berekend. De dienstjaren tot de leeftijd van 35 jaar tellen voor ½, de dienstjaren van 35 tot 45 jaar tellen voor 1, de dienstjaren van 45 tot 55 jaar tellen voor 1½ en de dienstjaren van 55 jaar en ouder tellen voor 2.

Voor de eerdergenoemde oudere werknemer betekent dit dat hij nog slechts recht heeft op een ontslagvergoeding van 30 x 3.000 euro = 90.000 euro. Ten opzichte van de huidige kantonrechtersformule een achteruitgang van 25%.

Voor de jongere werknemer pakt de nieuwe formule nog slechter uit. Waar hij eerder nog recht had op een vergoeding van 30.000 euro, resulteert de nieuwe richtlijn in een ontslagvergoeding van 15.000 euro. Een teruggang van maar liefst 50%.

Andere aanpassingen

Naast deze ingrijpende wijziging, hebben de kantonrechters besloten om de kantonrechtersformule ook op andere onderdelen aan te passen.

Zo zal de kantonrechter bij een ontslagzaak meer rekening houden met enerzijds de arbeidsmarktpositie van de werknemer en anderzijds een eventueel slechte financiële positie van de werkgever. Een werknemer die werkzaam is in een branche met een tekort aan arbeidskrachten of een werknemer die door zijn werkgever in staat gesteld is cursussen en opleidingen te volgen, moet rekenen op een lagere ontslagvergoeding.

De kantonrechter zal in deze gevallen de C-factor neerwaarts bijstellen, bijvoorbeeld naar ¾ in plaats van 1. Op dit punt lijkt de jonge(re) werknemer tweemaal de dupe te kunnen worden van de aangepaste formule. Eenmaal door de nieuwe berekening van de A-factor, een tweede maal door een mogelijk goede arbeidsmarktpositie.

Contracten voor bepaalde tijd

Voor werknemers met een contract voor bepaalde tijd, heeft de formule een verbetering in petto.

Als een werkgever ontslag aanvraagt voor een werknemer met een contract voor bepaalde tijd, zonder tussentijdse opzegmogelijkheid in dit contract, geldt een bijzondere regeling. Als het dienstverband nog geen twee jaar geduurd heeft, zal de werkgever in principe een ontslagvergoeding moeten betalen die gelijk is aan de resterende duur van het arbeidscontract.

Deze aanpassing leidt in het algemeen tot een betere rechtspositie voor werknemers met een arbeidscontract voor bepaalde tijd.

Conclusie

Met name werkgevers zullen verheugd zijn over deze aanpassing die naar verwachting met ingang van 1 januari 2009 door kantonrechters zal worden toegepast. Ontslagvergoedingen zullen tientallen procenten lager uitvallen, variërend van ca. 20-30% voor een werkgever van 55 jaar of ouder, tot wel 50% voor werknemers die niet ouder zijn dan 35 jaar.