Hoogste billijke vergoeding wegens schending herplaatsingsverplichting: 530.000 euro [video]

4 april 2018  door Maarten van Gelderen

Hoe hard kan de rechter een werkgever op de vingers tikken die op slinkse manier probeert onder de herplaatsingsverplichting uit te komen? Heel hard, zo blijkt uit een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland.

In deze uitspraak werd de werkgever, een internationale leverancier van diagnostische producten en software voor dierenartsen, veroordeelt tot betaling van een billijke vergoeding van maar liefst € 530.000, de hoogste billijke vergoeding sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid (WWZ).

De werknemer in kwestie (47 jaar oud, 6 jaar in dienst) was werkzaam als Vice President General Manager Water & Same toen hem op 9 november 2016 werd medegedeeld dat zijn functie ten gevolge van een reorganisatie zou komen te vervallen. De werknemer wordt diezelfde dag nog op non-actief gesteld, krijgt een vaststellingsovereenkomst uitgereikt en wordt verzocht om binnen enkele dagen met de aangeboden vertrekregeling in te stemmen.

UWV: werkgever is tekortgeschoten in herplaatsing

Toen bleek dat werknemer niet met de aangeboden vertrekregeling wilde instemmen, diende de werkgever een ontslagverzoek in bij het UWV. Deze instantie wees het ontslagverzoek echter af, met name omdat er sprake was van een nieuw gecreëerde functie (Head of Central Eastern Europe) die volgens het UWV als passend moest worden beschouwd. En ondanks de bezwaren van de werkgever, kwam het UWV tot de conclusie dat de werkgever geen serieuze poging tot herplaatsing had ondernomen. De ontslagvergunning werd dan ook afgewezen.

De werkgever legde zich echter niet bij het oordeel van het UWV neer. Integendeel. De werkgever besloot de functie van Head of CEE ook te laten vervallen en creëerde weer een nieuwe functie: Vice President Commercial Europe. Volgens de werkgever was dit een aanmerkelijk zwaardere functie en kwam de werknemer hiervoor dus niet in aanmerking. De werkgever ondernam een tweede poging om via het UWV een ontslagvergunning te verkrijgen.

UWV: nieuwe functie is inderdaad niet passend voor de werknemer

Deze keer volgde het UWV de werkgever in haar redenatie en gaf zij de gevraagde ontslagvergunning af. Daarop stapte de werknemer naar de kantonrechter en claimde hij daar een billijke vergoeding van ruim € 900.000.

De kantonrechter stelde allereerst vast dat hij pas een billijke vergoeding kon toekennen als vast zou komen te staan dat een ontslag wegens een bedrijfseconomische reden niet gerechtvaardigd zou zijn en de werkgever ernstig verwijtbaar gehandeld zou hebben. De lat voor het toekennen van een billijke vergoeding ligt nu eenmaal erg hoog. Maar in deze zaak oordeelde de rechter dat er inderdaad aanleiding was om de werknemer, bovenop de transitievergoeding, een billijke vergoeding toe te kennen.

Kantonrechter: werkgever handelt in strijd met goed werkgeverschap

De rechter wees er in zijn beschikking fijntjes op dat hij zich niet aan de indruk kon onttrekken dat de werkgever de functie van Head of CEE had laten vervallen in verband met het eerste afwijzende oordeel van het UWV en dat de werkgever vervolgens bewust een nieuwe functie had gecreëerd:

“waarbij juist het accent werd gelegd op onderdelen waarop de ervaring van de werknemer tekortschoot.”

Ook de omstandigheid dat de werknemer na de ontslagaankondiging per direct op non-actief werd gesteld en slechts enkele dagen de tijd kreeg om een vaststellingsovereenkomst te accepteren was volgens de rechter een ernstige schending van goed werkgeverschap.

Dan komt de rechter vervolgens toe aan de hoogte van de billijke vergoeding. De rechter verwijst hiervoor naar het arrest van de Hoge Raad van 30 juni 2017 waarin, kort samengevat, geoordeeld werd dat bij het bepalen van de hoogte van de billijke vergoeding rekening gehouden mag worden met de gevolgen die het ontslag voor de werknemer heeft. Met andere woorden: de werknemer moet worden gecompenseerd voor het verwijtbare gedrag van de werkgever.

Hoogste billijke vergoeding ooit: € 530.000

Volgens de kantonrechter zou de arbeidsovereenkomst van de werknemer, als het niet tot ontslag was gekomen, in ieder geval nog anderhalf jaar hebben voortgeduurd. Op basis van een maandsalaris van ruim € 20.000 bruto leverde deze component alleen al een vergoeding op van € 375.000. Daarnaast vond de rechter dat in de billijke vergoeding ook rekening gehouden moest worden met het vervallen van de mogelijkheid voor de werknemer om zogenaamde niet-geveste aandelen te kunnen verzilveren. Deze component waardeerde de kantonrechter op € 106.000. Tot slot leed de werknemer ook belastingschade. Doordat de werkgever de werknemer per direct op non-actief had gesteld, kon hij vanaf dat moment geen aanspraak meer maken op de zogenaamde 30%-regeling. Deze schadepost begrootte de rechter op € 53.000.

Daarmee kwam de totale billijke vergoeding uit op (afgerond) € 530.000 bruto.

Hoewel het hier om een uitzonderlijke kwestie ging zou je toch voorzichtig twee conclusies aan deze uitspraak kunnen verbinden.

Allereerst laat deze uitspraak (maar ook eerdere uitspraken) zien dat rechters de herplaatsingsverplichting van een werkgever kritisch beoordelen. Een werkgever die zich op geen enkele wijze rekenschap geeft van die herplaatsingsverplichting of die herplaatsing bewust probeert te frustreren, moet rekening houden met een (forse) billijke vergoeding.

En hoewel een zwaluw nog geen zomer maakt, zou deze uitspraak wel eens een periode kunnen inluiden van (fors) hogere billijke vergoedingen. Vooral in de eerste twee jaren na de invoering van de WWZ (per 1 juli 2015) leken rechters zeer zuinig te oordelen als het ging om de vaststelling van de hoogte van een billijke vergoeding. Deze uitspraak zou, achteraf bezien, wel eens een keerpunt kunnen vormen met betrekking tot die rechterlijke zuinigheid.