Wanneer mag werkgever het gebruik van de leaseauto intrekken?

19 augustus 2013  door Redactie Ontslag.nl

Een aantal recente uitspraken laat zien dat een toezegging van de werkgever aan de werknemer om gebruik te mogen maken van een leaseauto niet zo maar weer ongedaan gemaakt kan worden.

Het is nog niet zo lang geleden dat werkgevers de leaseauto als aantrekkelijk instrument zagen om potenti￫le werknemers over de streep te trekken bij hen in dienst te treden. In het huidige klimaat van kostenbesparingen wil menig werkgever het gebruik van leaseauto’s beperken of weer intrekken. Maar is dit juridisch wel toegestaan?

Werkgever: leaseauto bij 15.000 zakelijke kilometers of meer
In de eerste zaak ging het om een groep bedrijfsjuristen die bij aanvang van hun dienstverband van hun werkgever, Heineken, een leaseauto mochten rijden waarbij ook priv￩gebruik toegestaan was. Volgens de leaseautoregeling van Heineken kwam een werknemer in functiegroep 30 of lager in aanmerking voor een leaseauto, indien per jaar minimaal 15.000 zakelijke kilometers werden gereden. Verder was in de leaseautoregeling opgenomen dat de werkgever de regeling tussentijds kon be￫indigen of (gedeeltelijk) kon herzien.

Op enig moment besloot Heineken de leaseregeling aan te passen in die zin dat slechts bij bepaalde functies een leaseauto werd toegekend en dan alleen nog als er minimaal 20.000 zakelijke kilometers werd gereden. De bedrijfsjuristen werd medegedeeld dat zij niet meer aan de criteria voldeden en (op termijn) de leaseauto moesten inleveren. Zij waren daar niet mee eens en vonden dat de leaseauto tot hun arbeidsvoorwaarde behoorde.

De discussie mondde uit in een procedure bij het gerechtshof in Amsterdam. De rechters aldaar scharen zich achter het standpunt van de werknemers. Daarbij speelt allereerst mee dat Heineken voorafgaand aan de indiensttreding op wervende wijze over het ter beschikking stellen van een leaseauto heeft gesproken waarbij niet is gewezen op nadere voorwaarden voor toekenning van de leaseauto.

In de aanstellingsbrieven ontbrak een verwijzing naar het kilometercriterium van de leaseautoregeling, zodat volgens het gerechtshof vaststaat dat de leaseauto ter beschikking is gesteld ongeacht het aantal te rijden zakelijke kilometers. Bovendien is aan de bedrijfsjuristen niet gevraagd om het aantal zakelijk gereden kilometers bij te houden, waardoor Heineken het kilometercriterium niet kon toetsen. De slotsom van het Amsterdamse hof is dan ook dat de toekenning van de leaseauto een individuele arbeidsvoorwaarde is geworden die losstaat van de voorwaarden zoals in de leaseautoregeling van Heineken is opgenomen.

Gerechtshof: werkgever heeft geen zwaarwegend bedrijfsbelang
Vervolgens moet het gerechtshof dan ook beoordelen in hoeverre Heineken gerechtigd was om tot eenzijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarde over te gaan. Het wijzigingsbeding in de leaseregeling gaat volgens het gerechtshof niet zo ver dat een arbeidsvoorwaarde eenzijdig kan worden gewijzigd.

Bovendien, zo oordeelden deze rechters, had Heineken geen zwaarwegend belang om tot wijziging van de arbeidsvoorwaarde over te gaan. Ook op dit punt viste Heineken dus achter het net.
Een vergelijkbare redenering vinden we terug in de uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland van 17 juli jl. In deze zaak had de werkneemster ook bij aanvang van haar dienstverband een leaseauto toegekend gekregen en gold eveneens een bedrijfsautoregeling.

Toen het einde van het leasecontract naderde en de werkneemster een verzoek indiende voor een nieuwe leaseauto, werd deze aanvraag door de werkgever afgewezen. Daarop volgde een gerechtelijke procedure.

De kantonrechter oordeelde dat een bepaling uit de leaseautoregeling niet alleen bedoeld is voor de toekenning van een leaseauto gedurende een lopend leasecontract, maar ook voor de toekenning van een nieuwe leaseauto bij afloop van het leasecontract. In beginsel heeft de werkgever op basis van de leaseautoregeling de mogelijkheid om de toekenning van de leaseauto opnieuw te bezien.

Kantonrechter: werkgever heeft werkneemster nooit aangesproken op aantal kilometers
Voorts stelde de kantonrechter dat op basis van het aantal zakelijke kilometers dat de werkneemster in de jaren 2008 tot en met 2012 gereden had, kon worden vastgesteld dat zij nooit voldaan had aan de gestelde norm van 17.500 zakelijke kilometers per jaar en al helemaal niet aan de 20.000 zakelijke kilometers die waren geschat bij aanvang van het dienstverband. Verder vond de rechter van belang dat de werkgever de werkneemster nooit had aangesproken op het aantal zakelijke kilometersdat zij reed.

Ook hier concludeerde de rechter dat de werkneemster het recht op een leaseauto niet kon worden ontzegd. De werkgever had de werkneemster immers gebruik laten maken van een leaseauto terwijl zij strikt genomen niet voldeed aan de voorwaarden en bovendien had de werkgever geen gebruik heeft gemaakt van haar bevoegdheid om de leaseauto tussentijds terug te nemen. Verder had de werkgever de werkneemster er bij aanvang van de arbeidsovereenkomst niet uitdrukkelijk op gewezen dat het recht op de leaseauto na afloop van de duur van het leasecontract opnieuw zou worden bezien.

Werkgever dient leasevoorwaarden strikt na te leven
Bovenstaande uitspraken laten zien dat de werkgever die de leasevoorwaarden niet strikt naleeft een groot risico loopt dat hij het gebruik van de leaseauto op een later tijdstip niet meer kan intrekken. Wanneer een werkgever zijn eigen voorwaarden niet strikt hanteert, kan de leaseauto als een arbeidsvoorwaarde worden aangemerkt en is intrekking slechts mogelijk bij een zwaarwegend bedrijfsbelang. Dit laatste is volgens een rechter niet snel aan de orde.