Wanneer ben ik gebonden aan een concurrentiebeding?
Een concurrentiebeding is alleen geldig als het schriftelijk overeengekomen is en je voor onbepaalde tijd in dienst bent. Soms is een concurrentiebeding in een tijdelijk contract ook toegestaan, maar dan moet er wel sprake zijn van een zwaarwegend bedrijfsbelang.
Maar zelfs als er sprake is van een geldig concurrentiebeding kan een rechter oordelen dat jouw belang op een nieuwe baan zwaarder weegt dan het belang van de je werkgever om je aan het concurrentiebeding te houden. Dus ook al heb je een concurrentiebeding in je arbeidscontract staan, dan wil dat nog niet automatisch zeggen dat je niet bij een concurrent aan de slag zou kunnen. Hoe dat precies zit lees je hieronder.
- Wat is een concurrentiebeding precies?
- Wanneer is een concurrentiebeding geldig?
- Hoe zit het met een concurrentiebeding in een tijdelijk arbeidscontract?
- Wanneer is er sprake van een concurrent?
- Blijft mijn concurrentiebeding automatisch geldig als mijn contract wordt verlengd of omgezet naar onbepaalde tijd?
- Wat gebeurt er met mijn concurrentiebeding als ik een andere functie krijg?
- Wat moet ik doen als ik bij een concurrent wil gaan werken?
- Wanneer zal een rechter het concurrentiebeding vernietigen?
- Mag ik mijn werkgever beconcurreren als ik geen concurrentiebeding heb?
- Veelgestelde vragen over het concurrentiebeding
Wat is een concurrentiebeding precies?
Een concurrentiebeding is een schriftelijk verbod om na het einde van jouw arbeidsovereenkomst bij een concurrent van jouw (ex-)werkgever te gaan werken of zelf een concurrerend bedrijf op te zetten.
Het concurrentiebeding kent vaak een geografische beperking (bijvoorbeeld een straal van x-kilometers rondom de vestigingsplaats van jouw werkgever, Nederland of Europa), maar dat hoeft niet. Ook is het beding vaak in tijd begrensd, bijvoorbeeld tot 1 of 2 jaar na het einde van het dienstverband.
Volgens de wettelijke definitie is een concurrentiebeding een beding “waarbij de werknemer wordt beperkt in zijn bevoegdheid om na het einde van de arbeidsovereenkomst op een zekere wijze werkzaam te zijn”.
Een relatiebeding valt ook onder deze definitie. Een relatiebeding is een verbod om
na het einde van de arbeidsovereenkomst zakelijke contacten te onderhouden met relaties van jouw (ex-)werkgever. Als je in onderstaande teksten het woord concurrentiebeding leest, wordt daarmee ook een relatiebeding bedoeld.
Leg jouw situatie gerust eens aan mij voor
Word je zelf geconfronteerd met een verbetertraject of ontslag wegens disfunctioneren? En wil je van een expert van Van Gelderen Arbeidsrechtadvocaten horen of jouw rechten wel worden gerespecteerd? Bel me gerust en ik kan je waarschijnlijk binnen enkele minuten antwoord geven op de belangrijkste vragen rondom jouw situatie.
Advocaat arbeidsrecht
Wanneer is een concurrentiebeding geldig?
Als je een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hebt, is een concurrentiebeding in principe geldig als het schriftelijk overeengekomen is (en je meerderjarig bent). Bij een tijdelijke arbeidsovereenkomst geldt een extra zware motiveringseis (zie hieronder).
Maar ook al staat er een concurrentiebeding in je arbeidscontract, dan betekent dit nog niet automatisch dat je er ook aan gebonden bent. Er kunnen een aantal omstandigheden zijn waardoor je toch bij een concurrerend bedrijf kunt gaan werken. Deze omstandigheden worden in de artikelen hieronder verder uitgewerkt, maar de belangrijkste zijn:
- Jouw werkgever heeft geen of slechts een gering belang om jou te verbieden bij een concurrent aan de slag te gaan.
- Het concurrentiebeding is onduidelijk geformuleerd en/of de werkgever waar je wilt gaan werken is niet te beschouwen als een echte concurrent.
- Jouw werkgever heeft zich ernstig verwijtbaar gedragen waardoor het concurrentiebeding is komen te vervallen.
- Het concurrentiebeding heeft zijn werking verloren door een combinatie van opeenvolgende arbeidscontracten en ingrijpende functiewijzigingen (zonder dat het concurrentiebeding opnieuw werd vastgelegd).
Let op: het hangt af van de specifieke omstandigheden of je je op een van bovenstaande omstandigheden kunt beroepen. Neem hiervoor vrijblijvend contact op met een van de arbeidsrechtadvocaten van Ontslag.nl.
Hoe zit het met een concurrentiebeding in een tijdelijk arbeidscontract?
Een concurrentiebeding in een tijdelijke arbeidsovereenkomst is alleen in uitzonderlijke gevallen toegestaan. Het beding moet dan “noodzakelijk zijn wegens zwaarwegende bedrijfsbelangen” en jouw werkgever moet hiervoor een extra schriftelijke toelichting bij het concurrentiebeding hebben opgenomen.
In deze toelichting moet de werkgever heel specifiek omschrijven waarom hij vindt dat het concurrentiebeding in jouw geval echt noodzakelijk is en waarom hij bijvoorbeeld niet kan volstaan met een geheimhoudingsbeding.
In de praktijk blijkt dat deze schriftelijke toelichting er vaak niet is of dat een rechter deze toelichting niet zwaarwegend genoeg vindt. Als het gaat om een concurrentiebeding in een tijdelijke arbeidsovereenkomst, dan wordt dit beding door een rechter zeer kritisch beoordeeld. Als de rechter tot de conclusie komt dat het beding niet noodzakelijk was en/of de belangen van je werkgever niet zwaarwegend genoeg waren, dan zal het concurrentiebeding door de rechter vernietigd worden.
Wanneer is er sprake van een concurrent?
In een concurrentiebeding wordt een concurrent vaak omschreven als een bedrijf dat zich bezighoudt met “gelijke, gelijksoortige of aanverwante activiteiten”. Dat is een erg ruime omschrijven waar een rechter het lang niet altijd mee eens is.
Er wordt door een rechter steeds van geval tot geval beoordeeld of er echt wel sprake is van een concurrent of niet. Daarbij spelen de volgende factoren een rol:
- Zijn beide werkgevers actief op dezelfde markt en bedienen zij dezelfde klanten?
- Gaat het om activiteiten die de “core business” van de werkgever raken?
- Moet de werkgever vrezen voor het verlies van klanten, kennis of knowhow als de werknemer over zou stappen naar de andere werkgever?
- Wordt de concurrent met naam genoemd in het concurrentiebeding?
- Wat is het marktaandeel van beide partijen?
- Hoeveel concurrenten zijn er in de specifieke markt?
- Werken beide werkgevers samen of zijn ze juist elkaars aartsrivalen?
Een rechter zal dus kritisch toetsen of jouw werkgever er wel echt belang bij heeft dat jij niet overstapt naar de nieuwe werkgever. Als de rechter vindt dat er geen sprake is van een echte concurrent of als hij vindt dat jouw werkgever niet hoeft te vrezen voor het verlies van klanten of bedrijfsgevoelige kennis, dan is de kans groot dat hij het concurrentiebeding vernietigt.
Blijft mijn concurrentiebeding automatisch geldig als mijn contract wordt verlengd of omgezet naar onbepaalde tijd?
Dat ligt aan de manier waarop de verlenging of de omzetting heeft plaatsgevonden. Als er sprake is van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die stilzwijgend wordt verlengd, dan mag je ervan uitgaan dat het concurrentiebeding geldig blijft.
Als je arbeidscontract wordt verlengd (of omgezet naar onbepaalde tijd) met een briefje of e-mail, dan is het de vraag of hierin expliciet wordt verwezen naar het eerder overeengekomen concurrentiebeding. Als dit inderdaad het geval is, dan is de kans groot dat een rechter zal oordelen dat je nog steeds gebonden bent aan het concurrentiebeding.
Maar als er geen expliciete verwijzing naar het concurrentiebeding of de eerder overeengekomen arbeidsvoorwaarden is opgenomen, zou het concurrentiebeding wel eens vervallen kunnen zijn. Neem contact op met een van onze arbeidsrechtadvocaten als je twijfelt of je door een wijziging of verlenging van je contract nog wel gebonden bent aan een concurrentiebeding.
Voorbeeld stilzwijgende verlenging en concurrentiebeding
Viktor is werkzaam als accountmanager op basis van een jaarcontract. Dit contract loopt van 1 augustus 2020 tot 31 juli 2021. Medio juni 2021 krijgt Viktor mondeling van zijn leidinggevende te horen dat hij goed functioneert en dat zijn arbeidscontract waarschijnlijk verlengd gaat worden.
Daarna krijgt Viktor geen bericht meer over de verlenging van zijn contract. Als Viktor ook na 31 juli 2021 gewoon blijft doorwerken ontstaat er volgens de wet automatisch een nieuw jaarcontract dat loopt tot 31 juli 2022 op basis van dezelfde voorwaarden. Onderdeel van deze voorwaarden is het concurrentiebeding. Dat blijft dus gewoon geldig ondanks het feit dat dit beding niet expliciet opnieuw overeengekomen is.
Wat gebeurt er met mijn concurrentiebeding als ik een andere functie krijg?
Een andere functie heeft in het algemeen niet tot gevolg dat je concurrentiebeding niet meer geldig is of opnieuw overeengekomen moet worden. Daarbij wordt door een rechter vooral gekeken of er sprake is geweest van een voorzienbare carrièreontwikkeling. Als dat het geval is, dan moet je er rekening mee houden dat het concurrentiebeding ook na de functiewijziging geldig gebleven is.
Maar als er sprake is van een ingrijpende (niet voorzienbare) functiewijziging waardoor het concurrentiebeding een zwaardere last is geworden, kan de rechter tot de conclusie komen dat het concurrentiebeding niet meer geldig is. Je werkgever had het concurrentiebeding dan opnieuw overeen moeten komen bij de start van de nieuwe functie.
In de praktijk ontstaat er regelmatig een discussie over de vraag of het concurrentiebeding nog wel geldig is vanwege een of meer functiewijzigingen. De uitkomst van deze discussie hangt sterk af van de specifieke omstandigheden van het geval. Laat je juridisch goed adviseren om een inschatting te krijgen van jouw positie en de (on)geldigheid van het concurrentiebeding.
Wat moet ik doen als ik bij een concurrent wil gaan werken?
In de praktijk kun je het beste een aantal stappen doorlopen als je bij een concurrent aan de slag wilt en je vreest gebonden te zijn aan een concurrentiebeding. Ik zet deze stappen hieronder voor je op een rij:
- Laat je eerst juridisch goed informeren. Is het concurrentiebeding nog wel geldig? Heeft je werkgever wel een serieus belang om jou te verbieden om bij de andere werkgever in dienst te gaan?
- Zeg je dienstverband nog niet op. Je loopt dan het risico dat je als het ware klem komt te zitten. Je dienstverband bij je huidige dienstverband loopt dan binnenkort af, maar je hebt nog nog geen zekerheid of je bij de nieuwe werkgever daadwerkelijk aan de slag kunt.
- Informeer je werkgever over je plannen en probeer hem er met argumenten van te overtuigen dat hij jouw overstap niet moet (proberen te) blokkeren. In het overgrote deel van de gevallen lukt het om een geschil over het concurrentiebeding in onderling overleg op te lossen en is een gerechtelijke procedure niet nodig.
- Als het overleg met je werkgever uiteindelijk niets oplevert, overleg dan met je juridisch adviseur of het kansrijk is om de rechter te vragen het concurrentiebeding te vernietigen of voorlopig buiten werking te stellen.
Wanneer zal een rechter het concurrentiebeding vernietigen?
Een rechter kan het concurrentiebeding vernietigen (of buiten werking stellen) als hij vindt dat jij als werknemer “onbillijk” wordt benadeeld door dit beding. Met andere woorden: als jouw belang als werknemer voor de rechter zwaarder weegt dan het belang van je werkgever, dan is de kans groot dat de rechter het concurrentiebeding niet in stand laat.
Bij deze belangenafweging spelen de volgende factoren een rol:
- Moet de werkgever serieus vrezen voor benadeling bijvoorbeeld door het verlies van bedrijfsgevoelige informatie of klanten?
- Kan de werknemer bij de nieuwe werkgever zijn positie verbeteren (in functie en/of salaris)?
- Is de werknemer gebonden aan de branche waarin hij werkzaam is?
- Wie heeft het initiatief genomen voor de beëindiging van het dienstverband?
- Heeft een van beide partijen zich verwijtbaar gedragen?
- Hoe lang heeft de arbeidsovereenkomst bestaan en was het een contract voor bepaalde of voor onbepaalde tijd?
- Heeft de werkgever geïnvesteerd in de werknemer door hem (dure) cursussen of opleidingen te laten volgen?
De rechter zal dus de specifieke omstandigheden wegen en uiteindelijk bepalen welk belang het zwaarste weegt. Als de rechter vindt dat het belang van de werknemer zwaarder weegt, dan kan hij het concurrentiebeding in zijn geheel vernietigen of hij kan het beding beperken, bijvoorbeeld in tijdsduur of in geografische reikwijdte.
Mag ik mijn werkgever beconcurreren als ik geen concurrentiebeding heb?
Als je niet gebonden bent aan een concurrentiebeding, dan mag je inderdaad je werkgever beconcurreren. Dat wil zeggen dat je bij een concurrent in dienst mag treden of dat je zelf een concurrerende onderneming mag opzetten.
Wat je niet mag doen, is je werkgever op een oneerlijke of onrechtmatige wijze beconcurreren. Daar is sprake van als je stelselmatig probeert klanten van je ex-werkgever over te nemen met gebruikmaking van vertrouwelijke informatie (klantenlijsten, database) van je vorige werkgever.
In het geval van onrechtmatige concurrentie kan je ex-werkgever eisen dat je hier onmiddellijk mee stopt. Ook zou je ex-werkgever een schadevergoeding kunnen eisen als hij kan aantonen dat hij door jouw onrechtmatige gedrag daadwerkelijk schade geleden heeft.
Van onrechtmatige concurrentie zal niet snel sprake zijn, zeker niet als er sporadisch een of enkele klanten van je ex-werkgever in de toekomst met jou zaken willen doen. Je handelt pas onrechtmatig als je zelf het initiatief neemt en structureel klanten van je ex-werkgever benadert door gebruik te maken van vertrouwelijke kennis of gegevens die je bij je ex-werkgever hebt verkregen.
Leg jouw situatie gerust eens aan mij voor
Word je zelf geconfronteerd met een verbetertraject of ontslag wegens disfunctioneren? En wil je van een expert van Van Gelderen Arbeidsrechtadvocaten horen of jouw rechten wel worden gerespecteerd? Bel me gerust en ik kan je waarschijnlijk binnen enkele minuten antwoord geven op de belangrijkste vragen rondom jouw situatie.
Advocaat arbeidsrecht
Veelgestelde vragen over het concurrentiebeding
Dat ligt eraan. Als het concurrentiebeding geldig is en op de juiste wijze is afgesproken, dan ligt het voor de hand om eerst te proberen om met je werkgever afspraken te maken over je concurrentiebeding en je gewenste overstap naar de andere werkgever.
Als dat niet lukt, dan kun je overwegen om de zaak aan de rechter voor te leggen. Die zal dan een belangenafweging maken. Als de rechter vindt dat jouw belangen zwaarder wegen dan die van de werkgever, dan is de kans groot dat de rechter het concurrentiebeding vernietigt of buiten werking plaatst.
Een concurrentiebeding is een verbod om bij een concurrerende werkgever te werken of om een concurrerende onderneming te starten. Bij een relatiebeding gaat het om een verbod om zakelijke contacten te onderhouden met relaties van je ex-werkgever.
Een verbod op nevenwerkzaamheden gaat over een verbod om tijdens de duur van je dienstverband andere (betaalde) werkzaamheden te verrichten. Bij een concurrentiebeding gaat het om een verbod om gedurende een bepaalde tijd na afloop van je dienstverband bij een concurrent te werken (of een concurrerend bedrijf op te zetten).
Meestal niet. In het concurrentiebeding staat vaak beschreven dat je niet bij een concurrent aan de slag mag, ongeacht de functie die je daar gaat vervullen. Als het heel erg duidelijk is dat je daar een compleet andere functie gaat vervullen en je niet beschikt over commercieel gevoelige (klant)informatie, dan heb je wel een sterk argument in handen om toch over te kunnen stappen.
Niet automatisch, maar je kunt de rechter wel vragen om de werkgever te veroordelen om jou een vergoeding toe te kennen voor de duur dat je aan het concurrentiebeding wordt gehouden. Deze vergoeding wordt echter maar zelden toegekend.
Dat betekent dat het concurrentiebeding in je arbeidsovereenkomst moet staan of in een ander document (bijvoorbeeld in een personeelshandboek of in algemene arbeidsvoorwaarden). Maar als het concurrentiebeding in een ander document staat, moet er in de arbeidsovereenkomst wel naar dat document verwezen worden, moet je daarmee akkoord gegaan zijn en moet dat document tegelijkertijd met de arbeidsovereenkomst aan je zijn overhandigd of toegestuurd.
Als er in de arbeidsovereenkomst wel een concurrentiebeding staat, maar in je vaststellingsovereenkomst niet, dan is het concurrentiebeding mogelijk niet meer geldig. Dit hangt nog wel af van de vraag of er in de vaststellingsovereenkomst een finaal kwijtingsbeding staat en hoe de onderhandelingen over de vaststellingsovereenkomst zijn verlopen. Neem in deze situatie contact op met een arbeidsrechtspecialist.
Nee. Een concurrentiebeding mag alleen door een werkgever gebruikt worden om te voorkomen dat een werknemer concurrentiegevoelige informatie of klanten meeneemt naar een concurrent. Als het puur de bedoeling is om werknemer te binden in een krappe arbeidsmarkt, dan zal de rechter het concurrentiebeding waarschijnlijk vernietigen.
Ja, in principe maakt het voor de werking van het concurrentiebeding niet uit of je zelf ontslag neemt of dat je ontslagen bent. In de praktijk is het wel een goed gebruik dat een werknemer die wegens bedrijfseconomisch ontslag ontslagen wordt, niet aan het concurrentiebeding wordt gehouden. Maar dit is geen automatisme. Als je werknemer zich bij het ontslag ernstig verwijtbaar gedragen heeft, komt het concurrentiebeding wel automatisch te vervallen.
Ja, op zichzelf is dat zo. Volgens artikel 19 van de Grondwet heeft iedereen het recht op een vrije keuze van arbeid. Maar dit grondrecht is niet absoluut. Een andere wet mag en kan dit grondrecht beperken. Dat is ook precies wat er met de wettelijke regeling van het concurrentiebeding is gebeurd. Er is dus sprake van een toegestane inbreuk op een grondrecht.