De 10 meest gestelde vragen over het sociaal plan
Als in de media gesproken wordt over collectief ontslag of reorganisaties dan valt meestal ook de term sociaal plan. Maar wat is een sociaal plan nu precies en is een werkgever verplicht om bij een reorganisatie een sociaal plan op te stellen.
Hieronder tref je de tien meest gestelde vragen over het sociaal plan aan.
- 1. Wat is een sociaal plan?
- 2. Is een sociaal plan verplicht?
- 3. Wie bepaalt de inhoud van een sociaal plan?
- 4. Welke financiële vergoedingen staan er in een sociaal plan?
- 5. Wanneer is een sociaal plan op mij van toepassing?
- 6. Ben ik als werknemer aan een sociaal plan gebonden?
- 7. Wat is het afspiegelingsbeginsel en mag de werkgever hiervan in een sociaal plan afwijken?
- 8. Mag er in het sociaal plan afgeweken worden van de wettelijke transitievergoeding?
- 9. Hoe kan ik bezwaar maken tegen het sociaal plan als ik het er niet mee eens ben?
- 10. Wat is een hardheidsclausule?
1. Wat is een sociaal plan?
Een sociaal plan is een document waarin de werkgever beschrijft hoe hij te werk gaat bij een reorganisatie en welke voorzieningen en financiële vergoedingen hij beschikbaar stelt aan werknemers die door de reorganisatie mogelijk hun baan verliezen. Zo staat er in een sociaal plan vaak dat werknemers die ontslagen worden aanspraak kunnen maken op begeleiding naar een nieuwe baan, opleidingsmogelijkheden en een ontslagvergoeding.
Leg jouw situatie gerust eens aan mij voor
Word je zelf geconfronteerd met een verbetertraject of ontslag wegens disfunctioneren? En wil je van een expert van Van Gelderen Arbeidsrechtadvocaten horen of jouw rechten wel worden gerespecteerd? Bel me gerust en ik kan je waarschijnlijk binnen enkele minuten antwoord geven op de belangrijkste vragen rondom jouw situatie.
Advocaat arbeidsrecht
2. Is een sociaal plan verplicht?
Nee, er is geen wet die een werkgever verplicht een sociaal plan op te stellen bij bedrijfseconomisch ontslag. Wel is een werkgever vaak verplicht om met de ondernemingsraad (als die er is) of vakbonden te overleggen over de gevolgen van het ontslag. Het is overigens wel gebruikelijk dat er bij grotere reorganisaties een sociaal plan wordt opgesteld.
3. Wie bepaalt de inhoud van een sociaal plan?
De inhoud van een sociaal plan wordt meestal bepaald in onderling overleg tussen de werkgever en vakbonden of de ondernemingsraad. Bij wat kleinere ondernemingen komt het ook vaak voor dat de werkgever zelf en dus eenzijdig een sociaal plan opstelt.
4. Welke financiële vergoedingen staan er in een sociaal plan?
In een sociaal plan staan vaak verschillende financiële vergoedingen. Je kunt daarbij denken aan een ontslagvergoeding, maar ook aan een aanvulling op een WW-uitkering, een budget voor outplacement en/of opleidingen en een budget voor juridische kosten.
5. Wanneer is een sociaal plan op mij van toepassing?
In het algemeen staat op een van de eerste pagina’s van het sociaal plan beschreven op wie het sociaal plan van toepassing is. Meestal is dat iedere werknemer (met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd) van wie de arbeidsplaats komt te vervallen.
6. Ben ik als werknemer aan een sociaal plan gebonden?
Dat kan van geval tot geval verschillen. Een sociaal plan dat eenzijdig door de werkgever is opgesteld of met goedkeuring van de ondernemingsraad heeft juridisch gezien slechts de status van een aanbod. Als werknemer ben je niet automatisch aan dit sociaal plan gebonden. Als het sociaal plan echter met instemming van een of meer vakbonden overeengekomen is, zal er vaak wel een bindende werking vanuit gaan en is het mogelijk dat het sociaal plan de status van cao heeft. In dit laatste geval ben je als werknemer zeer waarschijnlijk gebonden aan het sociaal plan.
Dat wil overigens niet zeggen dat je het met de toepassing van het sociaal plan altijd eens hoeft te zijn. Als je bijvoorbeeld van mening bent dat jouw functie onterecht vervalt of dat bijvoorbeeld het afspiegelingsbeginsel niet correct is toegepast, dan kun je daar uiteraard bezwaar tegen maken. Zie ook vraag 9.
7. Wat is het afspiegelingsbeginsel en mag de werkgever hiervan in een sociaal plan afwijken?
Het afspiegelingsbeginsel is een wettelijk verplichte selectiemethode die een werkgever moet hanteren om te bepalen welke werknemer(s) ontslagen mogen worden. Daarbij spelen leeftijd en aantal dienstjaren een doorslaggevende rol. In dit artikel wordt de werking van het afspiegelingsbeginsel uitvoerig beschreven.
Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen mag een werkgever (in een sociaal plan) van het afspiegelingsbeginsel afwijken. Deze uitzonderlijke situatie worden in dit artikel toegelicht.
Laat je vaststellingsovereenkomst controleren
Er kan een hoop misgaan bij het opstellen van een vaststellingsovereenkomst (VSO). Laat hem daarom altijd controleren door een juridisch specialist.
In 95% van de gevallen moet de VSO aangepast worden.
8. Mag er in het sociaal plan afgeweken worden van de wettelijke transitievergoeding?
Een afwijking naar boven komt regelmatig in een sociaal plan voor. Zo kan de werkgever bijvoorbeeld in het sociaal plan aanbieden dat alle werknemers die noodgedwongen ontslagen worden, recht hebben op een transitievergoeding met een factor van 1,5.
Een negatieve afwijking van de transitievergoeding komt veel minder vaak voor en mag volgens de wet alleen als het sociaal plan de status van cao heeft en er in de cao een voorziening is opgenomen die bijdraagt aan het beperken van werkloosheid. In de praktijk komt deze uitzondering zelden voor.
9. Hoe kan ik bezwaar maken tegen het sociaal plan als ik het er niet mee eens ben?
Als je het niet eens bent met de inhoud of toepassing van het sociaal plan op jouw situatie, neem dan vrijblijvend contact op met een van onze arbeidsrechtadvocaten. Zij kunnen je vrij snel duidelijk maken of het zin heeft om tegen het sociaal plan bezwaar te maken en met welke argumenten. Meestal biedt een sociaal plan de mogelijkheid om bezwaren aan een bezwarencommissie voor te leggen. Maar ook hiervoor is het verstandig om op voorhand contact op te nemen met een arbeidsrechtspecialist.
Meestal is het verstandig om eerst contact op te nemen met een arbeidsrechtadvocaat of een in arbeidsrecht gespecialiseerde jurist. Hij of zij kan inschatten wat uw kansen zijn om het sociaal plan aan te vechten. Als blijkt dat de werkgever niet bereid is om van het sociaal plan af te wijken, kunt u besluiten om het sociaal plan aan te vechten bij de kantonrechter.
10. Wat is een hardheidsclausule?
In vrijwel alle sociale plannen is een hardheidclausule opgenomen. Dit is een bepaling die beschrijft dat de werkgever in positieve zin af kan wijken van het sociaal plan als dit in een bijzonder individueel geval tot een “evident onbillijke” situatie zou leiden.
Er moet wel sprake zijn van een (zeer) uitzonderlijke situatie wil je als werknemer met succes een beroep op deze clausule kunnen doen. Als je wilt weten of in jouw geval een beroep op deze clausule kans van slagen heeft, neem dan contact op met een van onze arbeidsrechtadvocaten.